Ik ben bang dat mijn broer doodgaat. Ik hoor mijn ouders hier soms over praten. Dan vraag ik maar niets…

Als je dit gaat lezen, komt dat misschien omdat je weet dat jouw broer of zus dood kan gaan. Het kan ook zijn dat je zelf het gevoel hebt dat dit gaat gebeuren en dat je wilt weten hoe je daarmee om moet gaan. Hieronder geven we je wat tips mee, die je misschien kunnen helpen.

Je hebt recht op betrouwbare informatie over de ziekte van je broer of zus. En alle vragen die jij hebt, zijn belangrijk. Ook al lijken ze nog zo gek, ze zijn het niet! Blijf er niet mee rondlopen. Stel ze, aan je ouders, aan de arts of iemand anders die er voor jou is.

Vraag je je af hoe het verder zal gaan? Hoe lang je broer of zus nog zal leven? Of hij of zij pijn zal hebben? Wat er gebeurt als iemand doodgaat? En of dat ook bij jouw broer of zus zo zal gaan? Je mag echt alles vragen.

Wil je liever eerst zelf informatie opzoeken? Het is goed om te weten dat de informatie die op internet staat, niet altijd betrouwbaar is en vaak zo algemeen, dat je nog niet echt goed weet wat het voor jouw broer of zus betekent. Zoek informatie bij betrouwbare sites (zoals van patiëntenverenigingen). Gebruik deze informatie alleen om na te vragen bij je ouders of de informatie ook voor jouw broer of zus geldt.

Eigenlijk zijn alle jongeren bang om dood te gaan. Dat is niet raar. Blijf niet zitten met dat gevoel, want dan ben je ook nog alleen. Vertel je ouders of een goede vriend(in) dat je bang bent. Dan voel je je in ieder geval minder alleen.

Misschien vind je het moeilijk om met je ouders te praten over doodgaan. Omdat ze dan nog verdrietiger kunnen worden of omdat je bang bent dat ze boos zullen worden. Maar weet je, voor je ouders is het moeilijker om te zien dat jij je zorgen maakt. Ook al kunnen je ouders niet alles oplossen, het helpt wel om er samen over te praten.

Als je niet zomaar met je vader en moeder durft te praten, vraag dan of iemand anders je kan helpen. Misschien kan broer of zus, een tante of oom, opa of oma je helpen. En ook vrienden kunnen dat.

Voor volwassenen is het ook niet gemakkelijk om over doodgaan te praten. Als je meer wilt weten, stel je vragen dan toch.

Als je zieke broer of zus steeds zieker wordt, of je weet dat de tijd die jullie samen hebben, niet lang meer is, wat dan? Hier een paar ideeën om samen met je broer of zus te doen:

• • Schaduwfiguren maken op de muur
  • Kijken wie het langst stil kan blijven zitten zonder te lachen
  • Sneeuwballen maken van krantenpapier en elkaar daarmee bekogelen
  • Lekker samen op de bank kruipen of in bed en luisteren naar mooie muziek
  • Gezichtjes tekenen op ballonnen en daarmee overgooien
  • Samen naar een luisterboek luisteren of naar een film kijken
  • Samen verhalen verzinnen of een verhaal voorlezen
  • Computerspelletjes doen
  • Haren opsteken en opmaken
  • Samen gekke bekken trekken
  • Samen rare geluiden maken
  • Kietelspelletjes doen
  • Liedjes zingen
  • Bellen blazen

Soms moet je nieuwe manieren bedenken om met elkaar te spelen, omdat je niet alles kunt doen samen. Hieronder vind je wat voorbeelden die jongeren al bedacht hebben:

• • Bordspelletjes: vorm samen een team en spreek af wat jij mag doen, bijv. met de dobbelsteen gooien of het kaartje voorlezen.
  • Balspelletjes: tennissen terwijl je op een stoel zit of spelen met een zachte bal van schuim.
  • Woordspelletjes: jij roept een woord en je broer of zus moet dat op een grappige manier uitbeelden.
  • Dansen: met je vingers bewegen op de maat van de muziek.
  • Doen alsof: leg plaatjes van dieren op een rij. Je broer of zus doet een dier na en jij moet aanwijzen welk dier. Voelspelletjes: probeer iets te herkennen door te voelen (zonder te kijken).
  • Spiegelbeeld: Kijk elkaar in de ogen en doe elkaar dan precies na, alsof je in de spiegel kijkt.

Heb je speciale wensen, iets wat je graag nog met je zieke broer of zus wilt doen voordat het niet meer kan? Maak een lijst van dingen je nog wilt doen en bespreek die met je ouders en vriend(inn)en. Er is vaak meer mogelijk dan je denkt.

Maak foto’s van jou en je zieke broer of zus samen. Je kunt selfies maken of iemand vragen belangrijke momenten van jullie samen vast te leggen.

Sommige jongeren houden een dagboek bij waarin ze herinneringen bewaren aan hun broer of zus. Je kunt het ook op losse briefjes schrijven en die in een speciale pot of doosje bewaren.

Praat over je gevoelens met iemand die je vertrouwt. Veel broers en zussen voelen zich wel eens schuldig, jaloers, boos, verdrietig of bang. Dat zijn allemaal hele normale gevoelens. Het is fijn om daar met iemand over te kunnen praten.

Jouw eigen leven is ook belangrijk. Blijf de dingen doen die je echt leuk vindt. Voel je niet schuldig als je ook plezier kunt maken. Als jij plezier hebt, kun je thuis ook beter omgaan met je zieke broer of zus.